کاشی ، تـاریخچه معرق بر روی کاشی
معرق در معنای کلام اصولاً هر چیز رگه دار را گویند
تاریخ پیدایش این هنر به درستی مشخص نیست، برای آشنایی با ریشه ی این هنر ، صحبت از تاریخ تکوین به میان می آید و به عنوان مقدمه می توان از گنبد سرخ مراغه که در زمان ایلخانیان ساخته شده است، یاد کرد،این گنبد نوع بسیار ساده ی کاشی کاری بدین سبک است.
کاشی کاری معرق در دوران مغول نیز به همین منوال بود و تداوم آن در عصر صفوی به اوج شکوفایی خود رسید و آثار ارزنده ای در هنر کاشی کاری پدید آمد. این شکوفایی در زمان افاغنه و زندیه رو به افول نهاد. در دوران قاجاریه نیز کاشی کاری معرق، تقلیدی ناقص از آثار گذشتگان بود. تا این دوران نقشهایی که در کاشی کاری معرق به کار برده می شد نقش های اسلیمی بود. اما با سفر عده ای از هنرمندان به اروپا و گرایش آنان به هنر و فرهنگ اروپایی، تغییرات و دگرگونی های بسیاری در نقشهای کاشی کاری به عمل آمد و از آن پس طرح انسان و دیگر اشکال مانند اسلحه جنگی در هنر کاشی کاری دوران قاجاریه نمایان شد .
از آن دوران تا به امروز، این هنر، چونان گذشته رونق نداشته است و تنها عده ی کمی از هنرمندان در زنده نگهداشتن آن کوشا بوده اند.
و به نظر خود من که ساعت ها به کاشی کاری های معرق از صحن مسجد گوهر شاد گرفته تا مسجد شیخ لطف الله اصفهان نگاه کردم بی نظیرتریرن رو مسجد شیخ لطف الله میدانم که واقعآ انگار ساخته دست بشر نیست .
جالبه است بدانید که این مسجد معماری قوی هم دارد ،مسجد در ضلع شرقى میدان واقع است و در ورودى مسجد به سمت مشرق میدان باز می شود. اگر بنا بود مسجد را نیز به همین جهت مىساختند كارجهت یابى از لحاظ قبله مختلف مىشد. در اینجا با ایجاد یك راهرو كه از ابتداى مدخل مسجد به سمت چپ و سپس به سمت راست مىچرخد بر این مشكل فائق آمدهاند یعنى اگر چه ساختمان مسجد در مشرق است و از نماى خارجى آن چنین بر مىآید كه دیوار جبهه آن در جهت شمال به جنوب است لكن در همین محراب دیوار بنا شده كه به سوى قبله است .
از شکلی که در بالا مشاهده می کنید شاید زیبایی از نزدیک نداشته باشد که همین طور هم هست ولی همین شکل عمق سختی بریدن کاشی ها را در کنار هم نمایان می کند که با در کنار هم کار کردن این کاشی های به ظاهر شکسته مسجدی به این عظمت پدیدار می شود .
یکی از مشکلات کاشی کاری معرق وقت گیر بودن این هنر است به طوری که مسجد شیخ لطف الله که به فرمان شاه عباس اول در مدت هیجده سال بنا شده و شاید این دلیل ، دلیل خوبی برای بوجود آمدن هنر هفت رنگ بود.
